ATMACA

ATMACA

Atmaca  göçmen bir yırtıcı kuştur,zarif ve muhteşem görünüşüne yırtıcılık ona hiç yakışmaz ,o da bunu bilir gibi asla karnı doyduktan sonra avlanmaz,özellikle hareketli avları sever,gökyüzünden süzülürken insanın görüş msafesinden iki kat daha fazla görme kabiliyetine sahiptır,en küçük hareketi hisseder ve orda av olabilecek ne varsa onu alabileceği mesafeyi öyle ince hesaplar ki hızını ona göre ayarlıyarak avını alır ve yere çakılmadan tekrar yükselerek pencesindeki avı kaptırmıyacağı yeri bulunca orya tüner.
        Karadenizin sahil köylerinden Kafkaslardan kalkıp daha sıcak bölgelerine göç ederken  geçer,ağustoz aylarına denk gelen bu göç esnasında ,bu zarif yırtıcının kabiliyetlerinden  belli bir süre eğitimden geçtikten sonra istifade edip  bıldırcın kuşunun avı yaptırılmak ve onu kolunda taşımak la alınan zevkin hazzına  hizmet etmesi için  evde beslenir.
     İşte bu avcılardan biri,
     Rizenin fındıklı ilçesine bağlı derbent köyünde yaşıyan Nurettin efendi dır.
     daha sabah ezanı okunmadan kalktı,eşinin uyanmaması için bütün hazırlığını sessiz ce bitirdi,
atmacayı tutmak çok ayrıntılı bir ön hazırlık gerektirirdi,hazırladığı sırt çantası,fındık cubuğundan yapılma küçük bir sepetten ibaretti,içi biraz ekmek ve eşinin yaptığı süzme peynir ve eşinin ektiği bostandan kopardığı,salatalık kendi için kalan malzemeler,atmacayı yakalamak adına lazım olan yer böceği olan (gvapa) danaburnu tuzaklıyarak kafese girecek olan sercegillerden olan (gaco)  örümcek kuşu ile ilgili malzemeler idi.evin cümle kapısı ahşaptı,ı her açılıp kapandığında kocaman bir gıcırtı sesi etrafı rahatsız eder di ,menteşesine akşamdan  makine yağı  olmadığı için biraz çiçek yağı dökmüş kapının  gıcırdayıp ,hanımının,yinemi averacılığa gidiyorsun,sesini duymadan çıkmasını sağladı,
kahve renginde siska köpeği  Nurettin kapıdan cıkar cıkmaz yemek beklentisi ıle yalakalıklar yapıyordu ama ona yemek almayı unutmuştu ,artık kendi yemeğimi paylaşırım bir an önce evden uzaklaşıp hatunun yakalama menzilinden çıkmalıyım diye düşündüğu için geri dönmedi.
       Havada aynı noktada kendi ekseni nde  dönen kanatları geniş serçe familyasından bir tür olan örümcek  küşü en çok sevdiği  yer böceği danaburnunu  yakalamak için hazırlanan tuzak kafesin içine girer,kabiliyeti avcısı tarafından belirlenen,en iyisi bulununcaya kadar birkaç tane yakalanır,diğerleri son yakalanan ve en iyisi olduğuna karar verilene yemek olmak üzere muhafaza edilir.
      Nurettin komşusunun çay tarlasını kendisine bu küçük örümcek küşünu  avlamak üzere bır tümseğe konumlandıktan sonra ,gür bir çay ağacının üzerine tuzak kafesi kurmuş ilk bir saat içinde üç örümcek küşü  yakalamıştı  ve nihayet son yakaladığının oynarken atmacanın kolay görebileceği uzun boylu geniş kanatlı olmasından dolayı iyi bir ğaço olacağına kanaat getirmiş ve diğerlerini de yanına alarak yola koyulmuştu.
      Köyüne bağlı armoin mahallesinin isina mevkii Kaçkarların en yükseği olan ve Nuhun gemisinin bağlanıldığı rivayet edilen Selazır tepesinin tam karşısında çamlık olan dağın etekleri atmaca geçiş noktalarının en iyisi olduğundan ,en hakim,bölgeyi ve vadiyi en iyi görecek yeri  her yıl gittiği için zaten biliyordu,
ancak sezon başında eski yerinizi, tekrar sahiplenme adına gerekeni yapmazsanız ,bir başka avcı sahiplenir ve artık kendinize daha az şansı olan yerlerde mekan bulmak zorunda kalırdınız.
     Gün aydınlanmış,güneş kendini göstermiş köylüler ineklerini  otlaklara götürüyorlar, Çay tarlasından yarım saatlık yürüme mesafesinden sonra  Lazcada ,meteize denen atmacaya kurulacak ağ için hazırlanan çalı çırpıdan yapılan kulubesine geldi,burayı bırakalı koca bir altı ay olmuş,o sürede yağan yağmur ve kar meteize yi  yeniden yapılacak hale getirmişti.
      Sırtındaki sepeti sağ elindeki burçuli yi bıraktıktan sonra sırtına asılı iplerden kurtularak indirdi,güneş dogudan daha doğacak tepeyi yeni aşmış,nurettinin kuzeye doğru konumlanmış meteizesini henüz yalamadan kuru kumar ağaçlarının yaprakları arasından süzülerek
 işte sana gün,işte sana hayat,işte sana mutluluk,hayat budur dedirten mutluluk duygularını coşturmuş,çocuklar gibi şen ve kendi içine sığmaz hale gelince ,dünyanın hiçbir tönerinden çıkması mümkün olmıyan ,içi   heyecan ve mutluluk duyguları ile dolu sesi ormanın içine doğru göndermeye başladı,,,,auuhiiiiiiiiihiiiiiiiiii bu ses yaklaşık yarım Dakka sürdü daha içindeki heyecan boşalmamıştı birdaha birdaha  auuhiiiiiiiiihiiiiiii ,ciğerleri oksijenle doldu,çam ağaçlarının en küçük esintide çıkardığı ıslık sesi  kulağında en mükemmel  müzik sesinden de mükemmeldi,sol tarafında kırma tüfeğini  yemek ve diğer malzemelerle birlikte sepete koyduğu yerden aldı ,mermiler beline bağladığı kuşağın içinde idi iki adet fişeği peş peşe ateşledi,yetmedi,belindeki ardeşen yapması ondortluyu cıkarıp ,ondördünü birden elini tetikten çekmeden boşalttı,bu sesleri duyan Armoin  mahallesinin sakinleri anladılarki Nürettin Atmaca avına  meteizeye gelmişti,
hanımı,sesleri duydukça ,bu adam  hiç büyümiyecek hiçbir zaman  adam olmaz diyerek onu anlamadığını bir kez daha kendi kendine ifade etmiş oluyordu.
    Bütün gün etrafı seyrederek,yavaş tonda hareketle hem çam ağaçlarının islık sesini  dinledi  hemde seyrinin tadını çıkardı , yeni ve taze yapraklı birkaç işe yaramaz kumar ağaçı ile meteize nin ön kısmı ve Atmacanın kendisini görmesini engelliyecek diğer iki köşesini de örğü  tekniği ile kapattı,sadece on santim çapında ön taraftan gelecek Atmacayı gözetleme deliği bıraktı.
      Tam bu saatler kahvaltı zamanları idi karısı aklına geldi,şimdi oturmuş yemak yiyor bir yandanda kendi kendine beni çekiştiriyordur,ne olurdu sanki beni anlasa,dünyanın kazık çakılacak bir tarafının olmadığını kabul edip,tadını çıkardığım anları onunla paylaşabilsem,geçimimden sonraki hiçbir paranın beni esir edecek tarafına teslim olmıyacağımı,muhtacı olmadığımızı anlıyabılse.
Üst tarafı biraz daha kalın yine işe yaramaz kumar agaç dalları ile çatı haline getirip geniş yapraklarından istifade ederek gölgelik haline getirdi,meteize   tamamdı.
       Ertesi günü aynı sepet ve malzemelerle birlikte atmacayı kandırmaya yarıyan örümcek kuşunu eğitmek ve belli bir süre gidip geleceği meteize nin patika yolunu temizlemek adına yine ayni saatte kalkarak yola düştü,bu sefer köpeğinin yemeğini unutmamıştı,birlikte iki mutlu can gibi idiler,köpek insana olan sahiplik duygusunu yemekle beslemiş etrafında pervane oluyordu,daha henüz aydınlanan yolda Nürettinden hizlı gidiyor bir zaman sonra fazla gittiğini anlayıp çalınan islık sesiyle geri geliyordu,
Armoine gitmek için araba yolundan ayrılıp eski rus yolu olan patikaya dalıp kesmane den isina ya meteizenin olduğu yere yollardaki diken ve eğreti otlarını burçuli ile kese kese geldiklerinde evden çıkışları iki satı bulmuşlardı,yoruldu,keyif sedirine uzanıp yarım saat kadar kestirdiği anlarda köpeği meteizenin kapı şeklindeki girişinden hiç ayrılmadan kafasını ön patilerinin arasına koyarak  bekledi .
       seyır ve küçük örümcek kuşuna yemek yedirmek köpeği ile eğleşmekle geçen birkaç saat sonra evine geri geldi
      Eşi her yıl aynı şeyi yepıyor olmasına rağmen Nurettinin bu durumunu hiç kabüllenememiş,hatta hiçbir zaman bu hevesin nasıl bir şey olduğunu sorgulamamış anlamamıştı,öyleya ucunda para yok ,gelecekle ilgili yatırım yok,bu ne işe yarıyorki,bukadar emek,bukadar zahmet,sabahın köründe sıcak yatağı bırakıp, kalkıp onca yol gidip akşama kadar oralarda zaman geçireceksin.
insan eşini bunun için üzermiydi….
      Tartışmalar her zamanki gibi mürettinin meramını anlatma gayreti işe yaramadığı için hiçbir noktaya bağlanamadan bitti  birbirlerine sırtlarını dönerek uyudular.
      Bu eğitim rutini bir hafta sürdü artık örümcek kuşu eğitimini tamamlanış ,üstüne konmak üzere fındık dalından yapılmış bir metrelik oklava çubuğuna benzer cubuğa alışmış ,tı,gözleri bal mumundan yapıştırılan meşin ile  sadece yeri gören yan ve ön tarafı görmiyecek şekilde kapatılan ğözü ile önüne konan eti yiyerek mevcut duruma alışmış  sahibinin istediği şekilde oynamaya başlamıştı.
     Atmaca kuşu da denen örümcek küşü etrafı görmediği için hiçbir yırtıcı nın onda oluşturacağı tehlikeyi görmiyecek ve sadece önündeki yeme ulaşmak için uçacak,ipe bağlı ayakları ile sopaya tam oturacakken ,sopanın yerinin değişmesi ile kuş sürekli havada aynı noktada uçar vaziyette kalıp atmacanın onu ğörmesini sağlıyacak.
         Meteizeye gelip gitmeye başladığı günden beri istediği sürüyü bulamamıştı,atmaca doğan sürüsü ile birlikte göç ettiği için dogan sürüsü demek atmacanın gelmesi demekti,
heyecanı besliyen doğan sürüsü,hava akımına kendini bırakır ve hiçbir enerji harcamadan yükarı doğru döne döne ,hiç kanat çırpmadan daireler çizerek yukarı çıkar ve o da atmaca gibi yırtıcı olan doğan sonra kendini aşağı doğru bırakarak  süzülerek göç yoluna devam eder.
       Atmaca yakalamak için kullanılan ağ geniş gözlü ve ince kuşların yakalanması mümkün olmıyacak şekilde örülmüştür, yaklaşık ikibuçuk metre boyda iki ayrı sırığa sabitlenmiş  yaklaşok üç santimetre çapında ,kurulunca  üçgen   şeklini alan atmaca ağa değdiği anda içe katlanıp içine düşen avın  kaçmasına müsaade etmiyen yapıdadır.
      Küçük örümcek kuşunu  beslemek için daha önceden yakaladığı diğer küçük küşların etleri bitmişti, meteizesinin üzerinde dönüp yükarı doğru süzülen doğan sürüsunden birine meteizesinin çatı örtüsünün arasından kendini ve sakladığı tüfeği ile hedefi gez den gözden ve arpacıktan doğana hedeflendiğinde doğanın işi bitmişti,
yakın ama eğreti otlarının arasına süzülerek düştüğünü gördü kendisinden önce köpeği  fırladı ,kopek olacaklardan haberdar  olduğu için hazırlıklıydı sahibini arama ile uğraştırmadan doğanı düştüğü yerde bulmuştu.onun bir kısmı köpeğin hakkıydı ama sahibi et yemeye alıştırmıyordu ,eğer et alışkanlığı kazanırsa ,tavuk ve civcıv yetiştiren köylünün başına bela olur hatta köpeği vurmak zorunda kalırdı,köpek yalandığı ile yetinmek zorunda idi ve öyle oldu,doğan küçük örümcek küşünun  üç gün lük yiyeceği olarak sepete konuldu.
    Bu akşam yağmurlu yarın hava açacakmış trt  Karadeniz tadyosu hava durumunda söyledi,biraz erken yatıp sabah kısmetini yakalamak üzere yapacağı üğraşısına hazırlanıp uyudu.
      Kendi gibi atmacacılar farklı yerlerde tepeleri dikey kesen tümseklerde yine kuzeye hakim yerlerde Nurettinin aynı duyguları ve yaşam biçiminin aynıyla komşuluk ediyor ,farklı mahalle ve köyden gelen bu avcılarla tek ortak noktaları olan atmacanın muhabbetini yapmak üzere buluşmalarından meydana gelmiş samimiyetle,artık atmacanın geçme ihtimalinin olmadığı saatlerde birbirlerine seslenerek uzaktan uzağa eehhoooo  muçore  (nasılsın) aslında bir durum varmı demek istenen seslenişler tekrarlanırdı,bu seslenişler aynı zamanda o günü avcılık adına hep beraber boşa harcadıklarını da ifade ederdi,
herkes mahallesine dönmüştü.
Sabah aynı saatte yerine geldi,
akşam yağan yağmur etraftaki oksijeni çoğaltmış mis gibi toprak kokuyor,sanki ilk defa gelir gibi,hergün aynı heyecan ve neşe,geçim ve iaşe ,gelecek derdinden uzak ayrı bir cocuksu dünya içinde
     Ağını gerdi çatal dört kazığın içine oturmuş kalın ağacın üzerine eğreti otuyla ve isii denen otla yapılmış yastık üzerine oturdu,küçük  örümcek  kuşunu ağın arka kısmına denk gelecek şekilde sopanın sivri kısmını toprağa sabitledi sırtındaki sepet için mıeteizenin arkasına yaptığı kiler vazıfesi yapan doğal dolaba yerleştirdi,karıncalar hemen gelmesin diye yukardan sarkan dalın ucuna sepetin ipını astıktan sonra bilinçsizce tüfeğine mermileri koyup oturduğu yerin arkasına dayadı,belindeki ardeşen malı yapma tabanca adeta demir yığını gibi ,çok ağırdı belindeki kemeri zorluyor bazen mendil sararak terden etkilenerek paslanmasından  korumaya  çalışıyordu,çıkarıp meteizenin kör kısmına altına birkaç yaprak koyduktan sonra bıraktı,bunları nedense daha önce hiç böyle yapmazdı .
      Konsantrasyon hat safhada ,köpek meteizenin en az iki metre arkasında eğreti otlarının arasında hiç kıpırdamadan uzanmış sahibinden gelecek işarete kadar kalkmaya hiç niyeti yok.zaten de kalkmaması gerekir,atmaca onu fark ederse asla o yöne gelmez ,işin aslı köpeği atmaca avcıları meteizeye getirmezler,Nürettin de bunu bilir ama bu köpek adeta bu durumun farkında ,ne bir havlama sesi nede etrafta gezinme ,gizlendiği yerde aylak aylak yatar.
    Bu gün
    Doğan sürüleri daha bir iştahlı akıyor,hiçbir esinti yok,nurettinin içinde değişik bir sevinç,değişik bir beklenti,sanki bu gün olacakmış gibi bir his var,sonra kendi kendine kızdı,bu sende zaten her gün var beklentini yükseltip sonra hayal kırıklığına uğrama dedi.
   Bir saat boyunca ne kıpırdadı nede meteizeden çıktı,canı sıkıldı madem atmaca yok bende doğan sürüsüne kuşu oynatırım diye çocukça davranmaya başladı ,küçük kuş bir yukarı bir aşağı giderken hiçbir seferinde kendi için  çubuğa sabitlenmiş et parçasına ulaşamıyor yeniden hamle yaptıkça da karşıda göç yolunda olan yırtıcılara gözündeki kapamalardan dolayı farkında olmadığı görüntüyü veriyordu,
Nürettin küçük kuşun oynamasına dalmış olmalıki,rüzgar sesi ile ağın karşı duvara yapıştığını küçük kuşun bir anda elinden alındığının farkına vardığında iş işten geçmişti,
ağın içinde kocaman bir yırtıcı iki ayaklarının arasına aldığı örümcek kuşunu yemek adına ağı görememiş içinde kalmış ,şimdide ağdan kurtulmaya çalışıyordu
şaşkınlığı geçince,sevinç ve heyecanın tarifsizliği içinde o ilk günkü meteizeye gekdiğindeki  cıkardığı tenör sesi boğazından kendiliğinden çıkmaya başladı,auhiiiiiiiiiihhii, bu birkaç kere daha tekrarlanınca  kendi gibi günlerdır değişik meteizelerde bulunan yaklaşık üç ile beşyüz metrelik mesafelerdeki avcı arkadaşları anladılarki nürettin muradına erdi atmacayı yakaladı,herkes o heyecanı paylaşmak adına yürünmesi bile çok zor olan dağ patikasında adeta yıldırım gibi koşarak kısa aralıklarla nürettini meteizesine geldiler,onlar aslında kıskanmaları gerekrdi ama öyle olmadı ağın içinden yırtıcı kuşu  çıkarmaya yardım atiler birbirlerine sarılıp kutladılar,
      Yerdeki tabancayı komşu avcı  kaptığı gibi hiç Nürettine sormadan bütün mermileri boşalttı,yetmedi kendi belindeki silahı nda tüm mermilerini havaya sıktı,üçüncü avcı komşuları daha sırasını beklemeden aynı şeyı yapınca adeta dağlardan aşağıya doğru mermi sesi yankısıyla savaş alanına dönmüştü,
yırtıcı kuş ağdan kurtarıldığında herkesin hayreti ve hayranlığı bir kere daha arttı,
yakalanan atmaca şahin idi bu hem maddi hem manevi değeri çok yüksek bir kuş satsa bir otomobil alabilecek değerde ,horozlar gibi birbirlerinin ardından auhiiiiiiihhiii sesleri eşliğinde isinadaki meteizeleri hep birlikte terk edip köye indiler,bayramın büyüğü bu gün neşenin sevinci doruğunda nürettin i arkadaşları evine uğurladılar.
karısı hala Nürettini anlamamış,
ya sen nezaman adam olacaksınla karşılamış olsada.